واژه‌نامه تخصصی فعالیت‌های معدنی

توضیح و تشریح واژگان تخصصی معدن 

دوستان در ادامه مطلب واژگان معدنی با معنی رو براتون گذاشتم 

اسم: آتشبار معنی: شخصی که مسئولیت عملیات آتشباری را به عهده دارد . اسم: آتشباری معنی: به عملیات خرج گذاری و انفجار مواد منفجره برای تخریب سنگ آتشباری گفته می شود . اسم: اجازه برداشت معنی: مجوزی است که از طرف وزارت صنایع ومعادن برای تأمین مصالح ساختمانی مورد نیاز طرحهای عمرانی و برداشت واریزه‏ها و ذخایر محدود و جزئی و نیز عملیات آزمایشگاهی صادر می‏شود. اسم: استخراج معنی: مجموعه عملیاتی است که به منظور جدا کردن کانه از کانسار و انتقال آن به محل انباشت مواد انجام می‏گیرد. اسم: اکتشاف معنی: تجسس ارادی به منظور یافتن کانسار است که شامل عملیاتی از جمله موارد زیر می‏باشد: 1- آثاریابی و نمونه‏برداری و آزمایشات کمی و کیفی. 2- بررسیهای زمین شناسی ژئوفیزیکی و ژئوشیمیایی مانند آنها و انجام اموری که برای این گونه بررسی‏ها لازم باشد. 3- حفاری روباز و زیرزمینی. 4- تعیین شکل و کیفیت و کمیت ذخیره معدنی و تهیه نقشه‏های مربوطه. اسم: بهره‏برداری معنی: مجموعه عملیاتی است که به منظور استخراج و کانه آرایی و به دست آوردن مواد معدنی قابل فروش انجام می‏گیرد. اسم: بونکر معنی: محلی برای تخلیه و انباشت سنگ می باشد . اسم: پذیرگاه معنی: محل توقف بارگیری و تحلیه واگنها و انجام وظایف مختلف زیرزمینی که معمولاً در محل ارتباط با چاه قائم یا چاه مایل در زیرزمین احداث می شود . اسم: پروانه اکتشاف معنی: مجوزی است که برای انجام عملیات اکتشافی مواد معدنی در محدوده مشخص از طرف وزارت صنایع ومعادن صادر می‏شود. اسم: پروانه اکتشاف – پروانه بهره برداری معنی: طبق مواد مندرج در قانون معادن و آئین نامه اجرائی آن تعریف می شود. اسم: پروانه بهره‏برداری معنی: مجوزی است که توسط وزارت صنایع ومعادن برای بهره‏برداری از معادن در محدوده‏ای که مشخص شده است صادر می‏گردد. اسم: تونل معنی: حفاری زیرزمینی افقی یا تقریباً افقی است . اسم: تونل شیب دار معنی: تونل هایی که تا حدود 18 درجه شیب داشته باشند. اسم: چال معنی: سوراخی که در سنگ برای قرار دادن ماده منفجره حفر می شود. اسم: چاه مایل معنی: حـفاری مایـلی که به سطـح زمین راه داشـته و دارای شـیب بین 18 درجه تا 90 درجه باشد و برای باربری مورد استفاده قرار می گیرد. اسم: چاه یا چاه قائم معنی: حفاری قائـم یا با شـیب 90 درجه است که به سطـح زمیـن راه داشـته باشـد و معمولاً برای باربری مورد استفاده قرار می کیرد. اسم: حقوق دولتی معنی: عبارت است از درآمد دولت ناشی از استخراج بهره‏برداری و برداشت هر واحد از ماده یا مواد معدنی. اسم: خاک رس معمولی معنی: خاکی است که برای ساختن خشت و آجر معمولی (غیرنسوز) به کار می‏رود و نیز در عملیات ساختمانی و راه‏سازی و کشاورزی از آن استفاده می‏شود. اسم: خاک صنعتی معنی: خاکی است که به علت داشتن خواص فیزیکی و شیمیایی خاص مصارف صنعتی مختلف دارد. اسم: خرجگذاری معنی: قرار دادن مواد منفجره در داخل چال است . اسم: دویل معنی: حفـاری زیـرزمینی شیبـدارو با سطـح مقطع نسبتاً کوچک که معمولاً به طرف بالا خفاری می شود و برای منظور های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. اسم: ذخیره معدنی (کانسار) معنی: تمرکز و یا انباشت طبیعی یک یا چند ماده معدنی در زیر یا روی زمین و یا محلول در آب می‏باشد. اسم: راه مورب معنی: به انواع راهروهای شیبدار راه مورب گفته می شود . اسم: سنگ تزئینی معنی: سنگهای متبلور و غیرمتبلور رسوبی آذرین و دگرگونی که حاوی کانه قابل تفکیک در شرایط کنونی نبوده و عمل آوری آنها نظیر برش و صیقل رایج و مقرون به صرفه باشد از قبیل مرمر شبه مرمر (مرمریت) تراورتن گرانیت و امثالهم. اسم: سنگ لاشه و ساختمانی معنی: سنگهای مختلف موجود در طبیعت که حاوی کانه قابل تفکیک در شرایط کنونی نبوده و عمل آوری آن رایج و معمول و یا مقرون به صرفه نباشد و بنا به تشخیص وزارت معادن و فلزات سنگ تزئینی نیست و عموماً در پی یا دیوارچینی ساختمانها راه‏سازی و دیواره‏سازی و امور نظیر آن به کار می‏رود. اسم: شن و ماسه معمولی معنی: شن و ماسه‏ای که حاوی کانی‏های با ارزش نبوده و یا تفکیک آنها مقرون به صرفه نباشد و عمدتاً در کارهای ساختمانی راه‏سازی بتن ریزی و نظایر آن استفاده می‏گردد. اسم: طرح بهره‏برداری معنی: طرحی است که در آن جزئیات برنامه‏های اجرایی برای بهره‏برداری از معدن و زمان‏بندی اجرای عملیات و سایر اطلاعات براساس شناسنامه معدن در نمونه فرمهای ویژه وزارت معادن و فلزات توسط عاملین بهره‏برداری درج می‏گردد. اسم: فرآوری معنی: شامل کلیه عملیاتی است که بر روی مواد خام معدنی یا کانه آرایی شده آنها انجام و در نتیجه موجب تولید مواد اولیه صنعتی می‏شود اسم: فشنگ معنی: به هر قطعه ماده منفجره جامد (معمولاً انواع دینامیت) گفته می شود . اسم: کانه معنی: معدنی یا کانیهای موجود در کانسار که دارای ارزش اقتصادی است اسم: کانه آرایی معنی: عبارت است از کلیه عملیات فیزیکی شیمیایی و یا فیزیکوشیمیایی که به‏منظور جدا کردن قسمتی از مواد باطله از کانه و یا تفکیک کانه‏ها از یکدیگر انجام می‏گیرد. اسم: گاز ذغال معنی: گازی که در کانسارهای ذغال سنگ همراه با سایر هیدروکربورها وجود دارد و عمدتاً از متان تشکیل شده است . این گاز چنانچه به نسبت معینی با هوا مخلوط شود قابلیت انفجار پیدا می کند . اسم: گالری-راهرو معنی: انواع حفاریهای زیرزمینی و معمولاً با طول زیاد است . اسم: گواهی کشف معنی: تأییدیه‏ای که توسط وزارت صنایع ومعادن پس از اتمام عملیات اکتشافی و کشف کانه به نام دارنده پروانه اکتشاف صادر می‏شود. اسم: ماده معدنی (کانی) معنی: هر ماده یا ترکیب طبیعی که به صورت جامد یا گاز یا مایع و یا محلول در آب در اثر تحولات زمین شناسی به وجود آمده است. اسم: محل انباشت مواد معنی: محلی است خارج از کارگاههای استخراج و تونلها و چاهها که مواد مستخرجه در آنجا انباشته می‏شود. اسم: مسؤل معدن یا سرپرست معدن معنی: شخصی است که توسط دارنـده پروانـه عملیات به این سمـت منصوب می شود و مسـئولیـت کلیه عملیات معدن را به عهده دارد . اسم: مسئول ایمنی معنی: مسئول ایمنی هر معدن نظارت بر ایمنی عملیات معدن را به عهده داشته توسط مسئول یا سرپرست معدن به این سمت منصوب می شود . طبق ماده 65 آئین نامه اجرائی قانون معادن ضوابط و حدود صلاحیت مسئول ایمنی از طریق وزارت کار و امور اجتماعی با هماهنگی وزارت صنایع و معادن تعیین می شود . جانشین مسئول ایمنی نیز تابع همین شرایط است . اسم: مسئول فنی معنی: طـبق ماده 66 آئین نامه اجـرائی قانـون معـادن مسئـول فنی عملیات کسـی است که اداره کلیه امور فنی معدن به عهده اوست و توسـط دارنده پروانه عملیـات از میـان افراد واجـد شـرایـط انتـخاب و به وزارت صنایع و معـادن معـرفی می شود و طبـق ماده 65 آئـین نامه اجـرائـی ضوابـط و حدود صلاحیت مسـئولین فـنی معادن تا تصـویب و اصـلاح قانـون نظام مهنـدسی معـدن توسـط وزارت صنایع و معادن تعیین می شود . اسم: معادن بلامعارض معنی: به معادنی اطلاق می‏شود که فاقد بهره‏بردار بوده و یا واگذاری آن از نظر این قانون منعی نداشته باشد. اسم: معدن معنی: ذخیره معدنی است که بهره‏برداری از آن مقرون به صرفه باشد. اسم: مهندس ناظر معنی: شخصی است که طبق ماده 69 آئین نامه اجرائی قانون معادن تعیین می شود و از طرف وزارت صنایع و معادن مامور نظارت و کنترل عملیات معدنی است. اسم: مواد باطله معنی: عبارت است از موادی که در نتیجه استخراج یا کانه آرایی از کانه جدا می‏گردد. اسم: مواد معدنی طبقه چهار معنی: عبارت هستند از: کلیه مواد پرتوزا اعم از اولیه و ثانویه. تبصره - طبقه آن دسته از مواد معدنی مرتبط با محدوده طبقات یک و دو که در طبقه‏بندی فوق مشخص نشده یا مورد تردید باشد و نیز طبقه موادی شامل چند ماده از یک طبقه و موادی از طبقه دیگر برحسب نوع اهمیت و ارزش این مواد توسط وزارت معادن و فلزات تعیین می‏شود. اسم: مواد معدنی طبقه دو معنی: عبارت هستند از : 1- آهن طلا کرم قلع جیوه سرب روی مس تیتان آنتیموان مولیبدان کبالت تنگستن کادمیوم و سایر فلزات. 2- نیتراتها فسفاتها براتها نمکهای قلیایی سولفاتها کربناتها کلرورها (به استثنای مواد یاد شده در طبقه یک) و نظایر آنها. 3- میکا گرافیت تالک کائولن نسوزها فلدسپات سنگ و ماسه سیلیسی پرلیت دیاتومیت زئولیت بوکسیت خاک سرخ خاک زرد خاکهای صنعتی و نظایر آنها. 4- سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی مانند الماس زمرد یاقوت یشم فیروزه انواع عقیق و امثال آنها. 5- انواع سنگهای تزئینی و نما. 6- انواع زغال سنگها و شیلهای غیرنفتی. 7- مواد معدنی قابل استحصال از آبها و نیز گازهای معدنی به استثنای گازهای هیدروکربوری. اسم: مواد معدنی طبقه سه معنی: عبارت هستند از: کلیه هیدروکربورها به استثنای زغال سنگ مانند: نفت خام گاز طبیعی قیر پلمه سنگهای نفتی سنگ آسفالت طبیعی و ماسه‏های آغشته به نفت و امثال آنها. قیر پلمه سنگهای نفتی و سنگ آسفالت طبیعی در صورتی که مورد عمل وزارت نفت شرکتها و واحدهای تابعه و وابسته به آن وزارت نباشد جزو معادن طبقه دو محسوب می‏گردد. اسم: مواد معدنی طبقه یک معنی: عبارت هستند از : سنگ آهک سنگ گچ شن و ماسه معمولی خاک رس معمولی صدف دریایی پوکه معدنی نمک آبی و سنگی مارن سنگ لاشه ساختمانی و نظایر آنها. اسم: مواد ناریه- مواد منفجره معنی: موادی که قابلیت انفجار داشته و در معدن برای تخریب سنگ مورد استفاده قرار می گیرد .